Spis treści
Banki są zobowiązane do zgłaszania niektórych operacji finansowych do GIIF (Generalnego Inspektora Informacji Finansowej), aby zapobiec nielegalnym praktykom. GIIF, jeżeli uzna za zasadne, powiadamia dalej o operacji skarbówkę lub inną, właściwą instytucję. Wprowadzone w styczniu 2025 zmiany w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu wpływają na sposób, w jaki instytucje finansowe informują odpowiednie organy o podejrzanych operacjach.
Jeżeli korzystasz ze swojego rachunku firmowego lub osobistego, koniecznie przeczytaj artykuł i dowiedz się, jakie transakcje podlegają zgłoszeniu i jakie to ma dla Ciebie konsekwencje.
Kiedy bank ma obowiązek powiadomić skarbówkę?
Każda operacja finansowa, której wartość przekracza 15 000 euro, musi zostać zgłoszona do GIIF. W przypadku transakcji w złotówkach oznacza to kwotę na poziomie ok. 65 000 zł. Obowiązek zgłoszenia dotyczy zarówno pojedynczych operacji, jak i transakcji podzielonych na mniejsze kwoty, jeśli mogą sugerować omijanie procedur kontroli.
Oczywiście nie każda operacja przekraczająca limit 15 000 euro jest automatycznie traktowana jako podejrzana, ale banki muszą powiadamiać o niej GIIF. Zgłaszane są transakcje gotówkowe, bezgotówkowe oraz czynności notarialne przekraczające tę kwotę. Bank ma 7 dni od operacji na zawiadomienie o niej GIIF.
Jednocześnie prawo przewiduje wyjątki w raportowaniu do GIIF. Zgodnie z art. 72 ustawy banki nie powiadamiają m.in. o transferze środków z lokaty terminowej na rachunek bankowy należący do tego samego klienta.
Jakie transakcje mogą budzić podejrzenia banku?
Nie tylko kwota operacji ma znaczenie. Jeżeli bank uzna, że transakcja jest podejrzana, musi ją zgłosić do GIIF bez względu na sumę. Jak banki oceniają, którą operację można zakwalifikować jako podejrzaną? Przede wszystkim zwracają uwagę na pewne schematy, które mogą wskazywać na nielegalne praktyki.
Chodzi o:
wpłaty na konta osób, które wcześniej nie były aktywne finansowo,
przelewy bez danych nadawcy,
częste przelewy między kontami,
podejrzane tytuły przelewów.
Instytucje finansowe analizują też operacje wykonywane w krótkim czasie, zwłaszcza jeśli są one nietypowe dla danego klienta. Transakcje podejrzane zgłaszane są w ciągu 24 godzin od ich zaistnienia. Wszystkie zgłoszenia do GIIF, zarówno operacji podejrzanych, jak i powyżej 15 000 euro odbywają się elektronicznie.
Rola Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF)
Rolą GIIF jest analizowanie zgłoszeń przesyłanych przez banki oraz podejmowanie działań w przypadku wykrycia potencjalnych zagrożeń. Wprowadzone zmiany poszerzyły zakres kompetencji GIIF, obejmując m.in. skuteczniejsze narzędzia do monitorowania transakcji związanych z rozprzestrzenianiem broni masowego rażenia.
GIIF może nakazać bankowi wstrzymanie podejrzanej operacji oraz skierować sprawę do odpowiednich służb, takich jak prokuratura lub skarbówka. Działania te mają na celu minimalizowanie ryzyka finansowania nielegalnych działań oraz zapewnienie przejrzystości w obrocie pieniędzmi.
Jakie konsekwencje może ponieść klient banku?
W sytuacji, gdy bank uzna transakcję za podejrzaną i przy każdej transakcji na co najmniej 65 000 zł, powiadamia o niej GIIF. GIIF analizuje operacje i może nakazać klientowi np. przedstawienie dokumentów potwierdzających źródło pochodzenia środków. Jeśli transakcja zostanie uznana za legalną, zostanie ona zwolniona do realizacji.
W przeciwnym razie GIIF podejmie dalsze kroki prawne. W razie podejrzenia popełnienia przestępstwa prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu GIIF zawiadomi prokuraturę, a ta z kolei może zablokować podejrzaną transakcję lub cały rachunek na maksymalnie 6 miesięcy.
Co zmieniła nowelizacja ustawy?
Nowelizacja ustawy wprowadziła szereg zmian mających na celu usprawnienie monitorowania transakcji. Jednym z ważniejszych elementów nowych regulacji jest większa kontrola nad instytucjami, które mogą być wykorzystywane do finansowania nielegalnych działań. Rozszerzono kompetencje GIIF, doprecyzowano zasady współpracy między bankami a organami kontrolnymi oraz uregulowano kwestie związane z monitorowaniem transakcji podejrzanych.
Wprowadzenie nowych regulacji wymusi na bankach dostosowanie procedur weryfikacyjnych. Wdrożenie bardziej rygorystycznych standardów oceny transakcji, może wpłynąć na czas realizacji operacji finansowych. Klienci mogą odczuć zmiany w postaci częstszych zapytań dotyczących źródeł pochodzenia pieniędzy, zwłaszcza w przypadku operacji na większe kwoty.
Jak chronić swoje finanse przed nieuzasadnionym podejrzeniem?
Aby uniknąć problemów związanych z wstrzymaniem transakcji czy koniecznością dodatkowej weryfikacji, warto stosować kilka podstawowych zasad. Należy dbać o transparentność swoich operacji bankowych i unikać nagłych, dużych wpłat gotówkowych bez jasnego źródła pochodzenia.
Dobrą praktyką jest także informowanie banku o nietypowych transakcjach, szczególnie jeśli są one jednorazowe i odbiegają od standardowej aktywności na koncie. W przypadku działalności gospodarczej warto pamiętać o przejrzystej księgowości i unikaniu nawet drobnych „wpadek”.
Aby uniknąć problemów związanych z raportowaniem transakcji do GIIF, warto skorzystać z usług jakie oferuje biuro rachunkowe lub nowoczesnych rozwiązań, takich jak księgowość online, które pomagają w transparentnym zarządzaniu finansami.
Autor treści: Justyna Czerwińska
Artykuły zawarte na niniejszej stronie mają wyłącznie charakter informacyjny oraz poglądowy i nie stanowią porady prawnej. Administrator strony/Warido zastrzega, że nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych na podstawie niniejszej publikacji. Jeżeli są Państwo zainteresowani kwestiami poruszonymi w niniejszym artykule, zapraszamy do kontaktu mailowego lub telefonicznego bezpośrednio z nami.
