Firma w Polsce – zagadnienia podatkowe

W przypadku spółek cywilnych, jawnych, partnerskich i komandytowych podatkowi dochodowemu podlegają poszczególni wspólnicy a nie spółka.

W zależności od tego czy wspólnik jest osoba fizyczną czy prawna podlega opodatkowaniu na odpowiednich zasadach. Osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu na podstawie ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Inaczej jest w przypadku spółki komandytowo – akcyjnej, z ograniczona odpowiedzialnością i akcyjnej. Każda z tych spółek jest podatnikiem podatku dochodowego na zasadach określonych w ustawie z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

W uwagach wstępnych należy wskazać, iż w przypadku prowadzenia działalności w innym kraju niż kraj siedziby lub zamieszkania lub za pośrednictwem oddziału istotna jest każdorazowa analiza stanu faktycznego z punktu widzenia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Konsekwencje podatkowe mogą być również zróżnicowane w zależności od rodzaju dochodu/przychodu (np. zyski przedsiębiorstwa, dochody z pracy najemnej, zyski z kapitałów – dywidendy, należności licencyjne).

Podatek dochodowy od osób fizycznych

Zasadniczo przedsiębiorcy uzyskujący dochody z działalności gospodarczej są opodatkowani według skali podatkowej, tzn. stawką podatku uzależnioną od wysokości ich dochodów. W polskim systemie prawnym obowiązuje skala dwustopniowa ze stawkami podatkowymi w wysokości 18 i 32 % przy progu podatkowym 58 528 zł. Mogą jednak wybrać inny sposób opodatkowania. Dostępne są trzy formy:

• podatek liniowy – który oznacza rozliczanie się z podatku dochodowego z zastosowaniem 19 %stawki podatku. Opodatkowanie w ten sposób nie pozbawia prawa do odliczenia od przychodu kosztów uzyskania przychodów, na zasadach ogólnych;
• ryczałt ewidencjonowany –w zależności od rodzaju działalności mają zastosowanie stawki podatku: 20%, 17%, 8,5%, 5,5%, 3%, ustawa ogranicza także enumeratywnie katalog działalności, które mogą korzystać z tego typu opodatkowania;
• karta podatkowa w odniesieniu do niektórych rodzajów przychodów z działalności gospodarczej.

Podatnicy ustalają wysokość dochodu z prowadzonej działalności gospodarczej w zależności od formy, zakresu i rozmiaru prowadzonej działalności na podstawie ksiąg rachunkowych, ksiąg podatkowych lub ewidencji. Jedyny wyjątek stanowią podatnicy rozliczający się na podstawie karty podatkowej – podatnicy ci są zwolnienie od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy.

Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych spoczywa na osobach fizycznych, spółkach cywilnych osób fizycznych, spółkach jawnych osób fizycznych, spółkach partnerskich jeżeli ich przychody netto (bez podatku VAT) ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro. Podmioty te mogą jednak rozliczać się na podstawie ksiąg rachunkowych, nawet pomimo niższych przychodów, pod warunkiem powiadomienia o tym przed rozpoczęciem roku podatkowego naczelnika urzędu skarbowego. Z kolei spółki: komandytowa i komandytowo akcyjna rozliczają się na podstawie ksiąg rachunkowych bez względu na wysokość osiąganych przychodów.

W przypadku działalności gospodarczej prowadzonej w formie spółki osobowej zawiadomienie o wyborze formy opodatkowania składają wszyscy wspólnicy do właściwego naczelnika urzędu skarbowego według miejsca zamieszkania każdego z nich.

Podatek dochodowy od osób prawnych

Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych, podatkowi temu podlegają:

• osoby prawne;
• spółki kapitałowe w organizacji;
• jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej z wyjątkiem spółek niemających osobowości prawnej (spółka cywilna, jawna, partnerska i komandytowa);
• spółki komandytowo – akcyjne mające siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej;
• spółki niemające osobowości prawnej mające siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli zgodnie z przepisami prawa podatkowego tego innego państwa są traktowane jak osoby prawne i podlegają w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania;
• podatkowe grupy kapitałowe.

Należy wskazać, iż zgodnie z nieograniczonym obowiązkiem podatkowym, podatnicy, jeżeli mają siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Z kolei ograniczony obowiązek podatkowy polega na tym, iż podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Podstawowym obowiązkiem podatników jest prowadzenie ewidencji rachunkowej, zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości (oraz rozporządzeń wykonawczych), w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych.

Podstawowa stawka podatku wynosi 19%. Wypłata dywidendy dla wspólników – komplementariuszy, wspólników spółki z o.o., akcjonariuszy opodatkowana jest odrębnie stawką 19%. Dochodów tych nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych.

Przychody podatników nie posiadających na terytorium Rzeczypospolitej Polskie siedziby lub zarządu:

• z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how);
• z opłat za świadczone usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, wykonywanej przez osoby prawne mające siedzibę za granicą, organizowanej za pośrednictwem osób fizycznych lub osób prawnych prowadzących działalność w zakresie imprez artystycznych, rozrywkowych lub sportowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• z tytułu świadczeń: doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze;

– są objęte stawką podatkową w wysokości 20%.

Inne podatki

Spółki jako podmioty prowadzące działalność gospodarczą, zarówno osobowe jak i kapitałowe są również podatnikami innych podatków i danin publicznych.

Zgodnie z ustawą z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług podatnikami tego podatku są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podatnikiem podatku VAT jest także spółka cywilna.

Stawki podatku VAT wynoszą w zależności od rodzaju towaru: 0%, 5%, 8% lub 23%.

W przypadku kiedy spółka będzie strona umowy cywilnoprawnej wymienionej w ustawie z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (m.in. sprzedaż, zamiana, umowa pożyczki, darowizny, ustanowienie hipoteki, depozytu) będzie podatnikiem tego podatku, którego wysokość wyrażona procentowa (od 0,1 – 2 %) jest uzależniona od rodzaju czynności i wartości rzeczy lub prawa będącego przedmiotem umowy.

Zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych, zarówno spółki kapitałowe (posiadające osobowość prawną) jak i spółki osobowe nieposiadające osobowości prawnej są podatnikami podatku od nieruchomości oraz od środków transportu.