Spis treści
Zatrudnienie członka rodziny w firmie stanowi interesujący przejaw korzystania przez zainteresowane strony ze swobody umów oraz swobody w dobrze pracowników. Prawo nie zakazuje bowiem zatrudnienia członka rodziny. Podstawą takiego działania może być stosunek pracy regulowany umową o pracę, ale równie dobrze każdy inny stosunek skutkujący świadczeniem pracy na rzecz oznaczonego podmiotu. W aspekcie prawnym zatrudnienie członka rodziny w przedsiębiorstwie oznacza angażowanie osoby współpracującej. Warto dokładniej przyjrzeć się wybranym zagadnieniom przy tej okazji.
Kim jest osoba współpracująca w myśl obowiązującego prawa?
Na potrzeby systemu ubezpieczeń społecznych uznaje się, że zarówno zatrudnienie członka rodziny w firmie na podstawie umowy o pracę, jak i na przykład korzystanie z jego pomocy w formie nieodpłatnej, powoduje angażowanie tzw. osoby współpracującej.
Jak stanowi art. 8 ust. 11 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, pod tym pojęciem należy rozumieć małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia.
Co warto podkreślić, osobą współpracującą nie jest ta, z którą zawarto umowę o pracę dla celów przygotowania zawodowego. Za osoby współpracujące nie są uznawani ponadto brat ani siostra.
Zatrudnienie członka rodziny a skutki w systemie ubezpieczeń społecznych oraz wymóg opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne
Osoba współpracująca podlega w oparciu o wcześniej wskazany przepis ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ubezpieczeniom w taki sam sposób, jak właściciel przedsiębiorstwa. Wyjątkiem jest oczywiście brak przypisania osobie współpracującej potencjalnych ulg przysługujących wyłącznie osobom prowadzącym działalność gospodarczą. W praktyce skutkuje to na przykład brakiem możliwości objęcia tzw. małym ZUS-em.
Obowiązki wynikające z prawa ubezpieczeń społecznych odnoszą się tak do opłacania składek emerytalnych, rentowych, wypadkowych, jak i na przykład składek na ubezpieczenie zdrowotne. Ma to miejsce nawet, jeśli członek rodziny nie pobiera wynagrodzenia za świadczoną pomoc, a więc w sytuacji, kiedy pomaga bezumownie.
Dla umowy zlecenia będą z kolei obowiązywać składki ZUS podobne jak przy typowej umowie zlecenia w obrocie prawno-gospodarczym. Wysokość składek będzie zależna od podstawy wysokości wynagrodzenia.
Dla umowy o dzieło zwyczajowo nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, ani ubezpieczenia zdrowotne. Przy czym zatrudnienie osoby współpracującej stanowi odstępstwo od tej zasady i wiąże się z opłacaniem składek na ubezpieczenie emerytalne oraz rentowe (przy dobrowolnej składce na ubezpieczenie chorobowe).
W sytuacji, w której osoba współpracująca pracuje jednocześnie u innego pracodawcy, wówczas zostaje objęta jedynie składką na ubezpieczenie zdrowotne (pod warunkiem, że u innego pracodawcy uzyskuje wynagrodzenie równe przynajmniej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę).
Zatrudnienie członka rodziny a skutki z tytułu podatku dochodowego
W sytuacji, w której osoba współpracująca pobiera wynagrodzenie za swoją pracę dla członka rodziny prowadzącego przedsiębiorstwo, powstaje obowiązek wyliczenia i opłacenia za taką osobę zaliczek na podatek dochodowy. Obowiązują w tym przypadku analogiczne zasady, jak to ma miejsce dla skutków podatkowych u innych pracowników.
Należy przy tym pamiętać, że nieodpłatne świadczenie pracy stanowi dla przedsiębiorstwa przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń. W sytuacji korzystania z nieodpłatnej pracy członka rodziny jest to o tyle korzystne, że istnieje możliwość zwolnienia z podatku dochodowego dla I oraz II grupy podatkowej.
Zatrudnienie członka rodziny – rozliczenie kosztów firmowych
Od stycznia 2019 roku istnieje prawna możliwość zaliczenia wynagrodzenia wypłacanego osobie współpracującej do kosztów uzyskania przychodów. Dotyczy to wynagrodzenia pobieranego nie tylko z tytułu umowy o pracę, ale równie dobrze przy wykonywaniu pracy w oparciu o takie popularne formy, jak umowa zlecenie lub umowa o dzieło. Oznacza to, że rodzaj umowy, na podstawie której małżonek lub małoletnie dziecko świadczą pracę w firmie rodzinnej, nie ma znaczenia z punktu widzenia zaliczenia ich wynagrodzenia do kosztów uzyskania przychodu pracodawcy.
Co więcej, aktualne przepisy nie nakładają ograniczenia kwoty wynagrodzenia, którą przedsiębiorca może zaliczyć do takich kosztów.
Rozliczenie osób współpracujących w systemie enova 365
W przypadku księgowość online i korzystania na przykład z systemu enova 365 możliwe jest dodanie członka rodziny pracownika, co odbywa się z poziomu KADRY >> PRACOWNICY i przejścia do zakładki DANE PRACOWNIKA oraz podzakładki RODZINA. W następnym kroku należy skorzystać z opcji DODAJ w celu wpisania danych osobowych osoby współpracującej. Skorzystanie z tej możliwości przyspiesza generowanie deklaracji zgłoszeniowych i co za tym idzie rozliczanie pracy osób współpracujących.
Oferta Warido
Skontaktuj się z nami już dziś, aby dowiedzieć się więcej o tym, jak możemy pomóc Twojemu biznesowi płynnie przejść do nowego systemu e-fakturowania.
Artykuły zawarte na niniejszej stronie mają wyłącznie charakter informacyjny oraz poglądowy i nie stanowią porady prawnej. Administrator strony/Warido zastrzega, że nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych na podstawie niniejszej publikacji. Jeżeli są Państwo zainteresowani kwestiami poruszonymi w niniejszym artykule, zapraszamy do kontaktu mailowego lub telefonicznego bezpośrednio z nam.
