Moment powstania obowiązku podatkowego w budownictwie

Aktualizacja treści z dnia: 29.07.20224r. 

Przedsiębiorcom działającym w branży budowlanej znana jest problematyka momentu powstania obowiązku podatkowego za wykonane usługi budowlane – czy jest to w momencie zakończenia prac czy podpisania protokołu odbioru? Zdaniem podatników podpisanie protokołu świadczy o zakończeniu wykonania usług, a zdaniem Ministerstwa Finansów już samo zakończenie prac to moment powstania obowiązku podatkowego. A jakie jest stanowisko Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 02.05.2019r.?

BUDIMEX S.A. vs Ministerstwo Finansów

W sprawie C‑224/18 w dniu 02.05.2019 roku TSUE rozstrzygał spór pomiędzy BUDIMEX S.A. i Ministerstwem Finansów. Spółka zwróciła się do MF o wydanie interpretacji indywidualnej, dotyczącej daty wymagalności podatku od wartości dodanej (VAT) w związku z wykonaniem usług budowlanych.

Zgodnie z motywem 24 dyrektywy VAT:

„Pojęcia zdarzenia powodującego powstanie obowiązku podatkowego i wymagalności VAT powinny zostać zharmonizowane, aby wprowadzenie w życie i wszelkie późniejsze zmiany wspólnego systemu VAT mogły stać się skuteczne w tym samym terminie we wszystkich państwach członkowskich”.

Stanowisko Ministerstwa Finansów

Ministerstwo Finansów na podstawie prawa polskiego, tj.:

Artykuł 19a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r., nr 54, poz. 535) stanowi:

1. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 5 i 7–11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

2. W odniesieniu do przyjmowanych częściowo usług, usługę uznaje się również za wykonaną, w przypadku wykonania części usługi, dla której to części określono zapłatę.

5. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą:

3) wystawienia faktury w przypadkach, o których mowa w art. 106b ust. 1, z tytułu:

a) świadczenia usług budowlanych lub budowlano-montażowych,
.
7. W przypadkach, o których mowa w ust. 5 pkt 3 i 4, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu – z chwilą upływu terminu płatności ”.

A także:

Artykuł 106b ust. 1 tej ustawy stanowi:

„Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1) sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem ”.

oraz

10 Artykuł 106i ust. 3 rzeczonej ustawy ma następujące brzmienie:

„Fakturę wystawia się nie później niż:

30. dnia od dnia wykonania usług – w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a)

wskazało, że VAT jest wymagalny w momencie wystawienia przez spółkę faktury dokumentującej wykonanie tych prac lub, w jej braku, po upływie terminu 30 dni od daty wykonania tych prac. Podkreśliło również, że postanowienia umowne nie określają, że zamawiający powinien je zaakceptować w protokole odbioru.

Dlaczego BUDIMEX S.A. podważa interpretację Ministerstwa Finansów?

Zdaniem podatnika formalność odbioru prac protokołem jest przewidziana w warunkach kontraktowych określonych przez Międzynarodową Federację Inżynierów Konsultantów (FIDIC), które regulują zawierane przez nią umowy – w związku z tym jest to integralna część każdej usługi budowlanej lub budowlano-montażowej.

Jakie jest orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej?

TSUE orzekł, że nie ma odpowiednich podstaw prawnych, by dzień zakończenia prac budowlanych uznać za dzień rozpoczynający bieg upływającego terminu (30 dni) do powstania obowiązku podatkowego w przypadku nie wystawienia faktury przez podatnika, jeżeli w umowie określone jest zdarzenie oznaczające rzeczywiste zakończenie wykonywania usług – podpisanie protokołu odbioru oraz ustalające ostateczną należność za wykonane usługi.

Praktyczne implikacje orzeczenia TSUE

Orzeczenie TSUE w sprawie BUDIMEX S.A. przeciwko Ministerstwu Finansów ma istotne znaczenie praktyczne dla całej branży budowlanej. Po pierwsze, podkreśla ono wagę precyzyjnych zapisów w umowach, które muszą jednoznacznie określać moment zakończenia usług. W kontekście międzynarodowym i w świetle dyrektywy VAT, akceptacja prac poprzez podpisanie protokołu odbioru jest uznawana za końcowy moment wykonania usługi, a tym samym za moment powstania obowiązku podatkowego.

Ponadto, przedsiębiorcy powinni zwrócić uwagę na zapisy kontraktowe, aby uniknąć ewentualnych sporów z organami podatkowymi. Jasne i szczegółowe określenie procedur odbioru prac w kontrakcie nie tylko ułatwi zarządzanie projektami budowlanymi, ale także zabezpieczy przedsiębiorców przed niejasnościami podatkowymi.

Wnioski dla przedsiębiorców

Dla firm budowlanych kluczowe jest, aby zawierając umowy, uwzględniały przepisy prawa podatkowego i dyrektywy VAT. Ważne jest również, aby przedsiębiorcy byli świadomi, że orzeczenie TSUE w sprawie BUDIMEX S.A. stanowi ważny precedens, który może być wykorzystany w przyszłych sporach podatkowych dotyczących momentu powstania obowiązku podatkowego.

Podsumowanie

W sprawie C‑224/18 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej podzielił zdanie spółki Budimex S.A. i jednoznacznie wskazał moment powstania obowiązku podatkowego jako otrzymanie protokołu odbioru. Jest jednak warunek, by w warunkach umowy jasno wskazać czynność będącą zakończeniem wykonywania usług budowlanych, czyli podpisanie protokołu odbioru. Dla przedsiębiorców w branży budowlanej, zgodność umowy z orzeczeniem TSUE i dokładne określenie momentu zakończenia prac w kontrakcie, może stanowić kluczowy element w zarządzaniu ryzykiem podatkowym.

Autor treści: Wiktoria Huczy

Grupa Warido
ul. Wodzisławska 358
44-274 Rybnik
tel.: (+48) 537 726 726
email: sekretariat@warido.comFacebooklinkedin