Spis treści
W 2024 r. 1 i 3 maja przypadają w środę i piątek, więc wystarczy wziąć jeden dzień wolnego, aby przedłużyć sobie weekend. Wielu pracodawców jednak decyduje się na udzielenie wszystkim pracownikom 2 maja wolnego w zamian za odpracowanie go innego dnia. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, czy to zgodne z przepisami oraz czy pracownik, który 2 maja korzystał ze zwolnienia lekarskiego będzie zobowiązany do odpracowania go tak jak inni pracownicy.
2 maja – czy wolne od pracy?
2 maja obchodzimy Dzień Flagi. Choć potocznie mawiamy czasem na tę datę Święto Flagi, to nie jest to dzień ustawo wolny od pracy. Pracownik, który chce w pełni wykorzystać majówkę, musi zatem wziąć urlop wypoczynkowy.
Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, żeby to pracodawca wyznaczył 2 maja 2024 r. dniem wolnym do odpracowania innego dnia. Zwłaszcza że jest to często wygodne rozwiązania. Wiele działów w firmie takich jak IT, marketing czy księgowość może sobie pozwolić na odpracowanie obowiązków innego dnia, a nikt nie czuje się pokrzywdzony odrzuconym wnioskiem o urlop.
Kodeks Pracy przewiduje przypadki, że wolne 2 maja (lub w innym dniu normalnie pracującym) wychodzi z inicjatywy pracodawcy. Wyznaczenie dnia wolnego powinno odbyć się w regulaminie pracy, układzie zbiorowym lub obwieszczeniu pracodawcy. Do decyzji pracodawcy pozostaje, czy wolny dzień pracownicy mają odpracować i wyznaczenie dnia, w którym ma to nastąpić.
Jedyne ograniczenie co do dnia, w którym pracownicy będą odpracowywali wolne, jest wskazanie go w tym samym okresie rozliczeniowym, co dzień wolny. Wobec tego, jeżeli w firmie przyjęty jest miesięczny okres rozliczeniowy i szef wyznaczy wolne 2 maja, to dzień odpracowywania również musi przypadać w maju. Wynika to z obowiązku zachowania przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy.
Co ważne – w przypadku pracowników pracujących w podstawowym systemie czasu pracy (czyli po 8 godzin np. od poniedziałku do piątku) pracodawca nie może zdecydować, że 2 maja odpracują w inne dni robocze, pracując dłużej.
Przykład 1
Pracodawca udzielił pracownikom wolne 2 maja i zobowiązał ich do odpracowania 8 godzin, wydłużając czas pracy od 6 do 9 maja (4 dni) z 8 do 10 godzin. Takie działanie oznacza przekroczenie obowiązującej 8-godzinnej normy dobowej i jest niezgodne z przepisami.
2 maja wolny od pracy a zwolnienie lekarskie
Zdarza się, że okres zwolnienia lekarskiego pracownika obejmuje 2 maja. Czy w takim wypadku pracownik musi odpracować dzień wolny (który w jego przypadku i tak byłby wolny) wraz z innymi pracownikami? Tak, ponieważ jego nieobecność nie obniżyła wymiaru czasu pracy.
Przykład 2
Pani Karolina przebywała na zwolnieniu lekarskim od 1 do 7 maja, podczas gdy jej pracodawca wyznaczył 2 maja dniem wolnym i zobowiązał do odpracowania go w sobotę 11 maja. Pani Karolina ma obowiązek przyjść do pracy 11 maja.
Niepełnosprawni a odpracowanie 2 maja
Zasady odpracowywania 2 maja (i innych dni, które pracodawca wyznacza jako wolne) są odmienne w stosunku do pracowników z niepełnosprawnością. Inne przepisy wynikają z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. W art. 15 tejże ustawy przeczytamy, że czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo (lub 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo w przypadku osób z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności). Oznacza to, że wymiar czasu pracy pracowników z niepełnosprawnością jest sztywny.
O ile Kodeks Pracy mówi o przeciętnie 40 godzinach w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, tak ustawa wskazuje, że osoba z niepełnosprawnością w żadnym tygodniu nie może przepracować więcej niż 40 godzin. Wobec tego nakazywanie osobie niepełnosprawnej, aby w zamian za wolne 2 maja, pojawiła się w pracy np. sobotę 11 maja oznaczałoby, że w drugim tygodniu maja osoba przepracuje więcej godzin niż pozwalają przepisy.
Wniosek jest taki, że zatrudniając osoby z niepełnosprawnością, dobrze jest korzystać z profesjonalnej firmy oferującej usługi kadrowo-płacowe, gdyż przepisy względem osób niepełnosprawnych często są odmienne niż w stosunku do zatrudnionych w oparciu o Kodeks Pracy. Tak jak w opisanym wyżej przypadku, różnica wynika z niuansu językowego, ale jest bardzo istotna. Jej nieznajomość może narazić pracodawcę na grzywnę.
Czy pracodawca może zmusić do urlopu 2 maja?
Znane są przypadki, że pracodawca wymusza na pracowniku złożenie wniosku urlopowego na 2 maja. Prawo pracodawcy do jednostronnego wyznaczanie daty urlopu przysługuje wyłącznie w dwóch sytuacjach. Kiedy pracownik:
- znajduje się w okresie wypowiedzenia,
- ma do odebrania zaległy urlop.
Ani Kodeks Pracy, ani żadna inna regulacja nie daje pracodawcy wprost prawa do „przymuszania” pracowników do wzięcia urlopu w innych sytuacjach, niż wymienione. Co więcej, nad problemem zmuszania pracowników do wzięcia urlopu wielokrotnie pochylały się sądy i zawsze orzekały, że pracodawcy nie przysługuje takie prawo (poza dwoma przypadkami opisanymi wyżej).
Kodeks Pracy a odpracowanie 2 maja
Kodeks Pracy jasno określa zasady dotyczące odpracowywania dni wolnych, które pracodawca może wyznaczyć. Pracownicy muszą być świadomi swoich praw i obowiązków w tej kwestii, aby uniknąć nieporozumień i potencjalnych konfliktów.
Przykład 3
Pracodawca wyznaczył 2 maja dniem wolnym do odpracowania w sobotę 18 maja. Pan Jan, zatrudniony w pełnym wymiarze godzin, miał w tym czasie urlop wypoczynkowy od 29 kwietnia do 3 maja. Pomimo urlopu, Pan Jan jest zobowiązany do odpracowania dnia 2 maja, gdyż decyzja pracodawcy o wyznaczeniu dnia wolnego dotyczy wszystkich pracowników bez względu na ich indywidualne plany urlopowe.
Praca w soboty a wynagrodzenie
Warto również zwrócić uwagę na wynagrodzenie za pracę w dni wolne od pracy, takie jak soboty, jeżeli są one dniami odpracowywania dni wolnych wyznaczonych przez pracodawcę. Kodeks Pracy przewiduje rekompensatę za pracę w nadgodzinach, która może przybrać formę dodatkowego wynagrodzenia lub dni wolnych.
Przykład 4
Firma XYZ wyznaczyła 2 maja dniem wolnym, który pracownicy mają odpracować w sobotę 11 maja. Pan Tomasz, pracownik firmy, normalnie pracuje od poniedziałku do piątku. Za pracę w sobotę 11 maja, Pan Tomasz powinien otrzymać dodatkowy dzień wolny lub wynagrodzenie za nadgodziny, zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Rola profesjonalnych firm księgowych
Zarządzanie czasem pracy, w tym wyznaczanie dni wolnych do odpracowania, wymaga znajomości przepisów prawa pracy i umiejętności ich prawidłowego stosowania. Dlatego warto skorzystać z usług profesjonalnych firm księgowych, które oferują kompleksowe . Firmy takie jak WARIDO Accounting Sp. z o.o. pomagają w prawidłowym zarządzaniu czasem pracy i wynagrodzeniami, zapewniając zgodność z przepisami prawa i minimalizując ryzyko błędów.
Podsumowanie
Planując długi weekend w 2024 roku, pracownicy powinni pamiętać o konieczności wzięcia urlopu na 2 maja lub spodziewać się wyznaczenia tego dnia jako wolnego do odpracowania. Pracodawcy mają prawo wyznaczyć dzień wolny do odpracowania, ale muszą to zrobić zgodnie z przepisami prawa pracy, dbając o to, aby pracownicy nie pracowali ponad normy dobowo i tygodniowe. Specjalne zasady dotyczą również pracowników z niepełnosprawnościami, których czas pracy jest ściśle regulowany przez przepisy. Dlatego też, dla bezpieczeństwa i zgodności z przepisami, warto skorzystać z usług profesjonalnych firm księgowych, które zapewnią prawidłowe zarządzanie czasem pracy i wynagrodzeniami.
Autor treści: Justyna Czerwińska
Oferta Warido
Usługi kadrowo-płacowe mogą znacznie przyczynić się do efektywności operacyjnej firmy, minimalizacji ryzyka błędów i zapewnienia zgodności z przepisami prawnymi, co w rezultacie pozwala na lepsze zarządzanie zasobami ludzkimi i skupienie się na rozwoju biznesu.
Skontaktuj się z nami już dziś i dowiedz się więcej o tym, jak możemy wspierać Twoją firmę w drodze do sukcesu!
Artykuły zawarte na niniejszej stronie mają wyłącznie charakter informacyjny oraz poglądowy i nie stanowią porady prawnej. Administrator strony/Warido zastrzega, że nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych na podstawie niniejszej publikacji. Jeżeli są Państwo zainteresowani kwestiami poruszonymi w niniejszym artykule, zapraszamy do kontaktu mailowego lub telefonicznego bezpośrednio z nam.
