Spis treści
Roczne rozliczenie składki zdrowotnej to temat, który wzbudza wiele pytań wśród przedsiębiorców i osób prowadzących działalność gospodarczą. Zmiany wprowadzone Polskim Ładem w 2022 roku zmieniły sposób, w jaki składka zdrowotna jest obliczana i rozliczana, wprowadzając obowiązek rocznego jej rozliczenia. Rok 2024 jest kolejnym, w którym ten obowiązek funkcjonuje, a zrozumienie zasad, terminów i obowiązków z tym związanych jest kluczowe dla uniknięcia błędów i sankcji.
W niniejszym artykule wyjaśnimy, czym jest roczne rozliczenie składki zdrowotnej, kto musi je złożyć, jakie są obowiązujące terminy, jak obliczyć składkę i co się zmieniło w stosunku do poprzednich lat.
Czym jest roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne?
Roczne rozliczenie składki zdrowotnej to obowiązek polegający na porównaniu sumy składek zapłaconych w trakcie roku z kwotą należną – wyliczoną na podstawie rzeczywistego dochodu lub przychodu za dany rok. W zależności od formy opodatkowania (skala podatkowa, podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych), zasady wyliczenia składki zdrowotnej są różne.
Rozliczenie to może skutkować:
- dopłatą składki, jeśli zapłacono zbyt mało,
- zwrotem nadpłaty, jeśli zapłacono za dużo,
- brakiem różnicy, jeśli rozliczenie miesięczne było zgodne z rocznym.
Kogo dotyczy obowiązek rocznego rozliczenia?
Obowiązek rocznego rozliczenia składki zdrowotnej za 2024 rok dotyczy wszystkich osób prowadzących działalność gospodarczą, które:
- rozliczają się na podstawie skali podatkowej (PIT-36),
- korzystają z podatku liniowego (PIT-36L),
- wybrały ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28).
Wyjątkiem są osoby korzystające z karty podatkowej – ich zasady opłacania składki zdrowotnej różnią się od pozostałych form.
Terminy i formalności
Do kiedy trzeba rozliczyć składkę za 2024 rok?
Zgodnie z przepisami, roczne rozliczenie składki zdrowotnej za 2024 rok należy złożyć do:
20 maja 2025 r. – razem z deklaracją ZUS DRA lub ZUS RCA za kwiecień 2025 roku.
Jeśli przedsiębiorca zaprzestanie działalności wcześniej, np. w trakcie roku 2024, powinien złożyć rozliczenie w deklaracji za ostatni miesiąc podlegania ubezpieczeniom.
Jak obliczyć roczną składkę zdrowotną?
1. Skala podatkowa
Dla przedsiębiorców opodatkowanych według skali podatkowej, składka zdrowotna wynosi:
- 9% od dochodu – bez możliwości jej odliczenia od podatku.
W praktyce oznacza to, że na koniec roku należy obliczyć faktyczny dochód (przychód – koszty uzyskania przychodów), a następnie wyliczyć 9% tej kwoty.
2. Podatek liniowy
Dla podatników liniowych składka zdrowotna to:
- 4,9% od dochodu, przy czym podstawa nie może być niższa niż minimalne wynagrodzenie (pomnożone przez 12 miesięcy).
3. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Przedsiębiorca musi określić, w którym progu przychodowym się znalazł i obliczyć sumę składek, a następnie porównać ją z wpłatami dokonanymi w ciągu roku.
Roczna składka zdrowotna na ryczałcie dla przedsiębiorcy, który prowadził działalność przez całe 12 miesięcy, wynosi – zależnie od rocznego przychodu:
- do 60 tys. zł przychodu – (9% x 55 928,52 zł) – 5033,57 zł;
- między 60 tys. zł a 300 tys. zł – (9% x 93 214,20 zł) – 8 389,28 zł;
- powyżej 300 tys. zł – (9% x 167 785,56 zł) – 15 100,70zł.
Nadpłata lub niedopłata składki zdrowotnej
Nadpłata
Jeśli z rocznego rozliczenia wynika nadpłata, ZUS może ją zwrócić na wniosek przedsiębiorcy. Wniosek o zwrot należy złożyć elektronicznie przez PUE ZUS do:
31 maja 2025 r.
Zwrot zostanie dokonany w ciągu 3 miesięcy od tego terminu, pod warunkiem, że przedsiębiorca nie ma zaległości wobec ZUS.
Niedopłata
W przypadku niedopłaty, należność trzeba uiścić do:
20 maja 2025 r. – wraz ze składkami za kwiecień.
Najczęstsze błędy i jak ich uniknąć
- Brak złożenia rozliczenia w terminie – skutkuje sankcjami oraz brakiem możliwości zwrotu nadpłaty.
- Zła forma deklaracji ZUS DRA – należy pamiętać o wypełnieniu sekcji rozliczenia rocznego.
- Błędne obliczenia podstawy składki – zwłaszcza przy rozliczeniach ryczałtowych, warto zweryfikować przychód z ewidencji księgowej.
- Nieprawidłowy wniosek o zwrot – wniosek trzeba złożyć przez PUE, nie jest to automatyczne.
Co się zmieniło w 2024 roku?
W stosunku do poprzednich lat, w rozliczeniu za 2024 rok nie wprowadzono rewolucyjnych zmian w samym mechanizmie rozliczania, jednak warto zwrócić uwagę na:
- zmiany progów przychodowych dla ryczałtowców (powiązane z podniesieniem minimalnego wynagrodzenia),
- aktualizację stawek i podstawy składki zdrowotnej,
- doprecyzowanie niektórych przepisów przez ZUS i Ministerstwo Finansów.
Podsumowanie i praktyczne wnioski na przyszłość
Roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne to obowiązek, którego nie można zignorować. Dobrze wykonane rozliczenie nie tylko pozwala uniknąć kar, ale także może zapewnić zwrot nadpłaconej składki. Kluczowe jest, aby rozumieć zasady właściwe dla swojej formy opodatkowania, trzymać się terminów oraz zadbać o poprawność formalną składanych dokumentów.
Warto korzystać z pomocy biur rachunkowych lub doradców podatkowych, zwłaszcza przy bardziej skomplikowanych przypadkach. Dla wielu przedsiębiorców roczne rozliczenie to okazja do uporządkowania swojej sytuacji finansowej oraz lepszego planowania podatkowego na kolejne lata.
Artykuły zawarte na niniejszej stronie mają wyłącznie charakter informacyjny oraz poglądowy i nie stanowią porady prawnej. Administrator strony/Warido zastrzega, że nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych na podstawie niniejszej publikacji. Jeżeli są Państwo zainteresowani kwestiami poruszonymi w niniejszym artykule, zapraszamy do kontaktu mailowego lub telefonicznego bezpośrednio z nami.
