Spis treści
1 stycznia 2025 r. zaszły ważne zmiany dotyczące gospodarowania odpadami budowlanymi i rozbiórkowymi. Nowelizacja ustawy o odpadach nakłada na przedsiębiorców obowiązek selektywnej zbiórki tych odpadów, co ma na celu zwiększenie efektywności recyklingu oraz ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko. Przeczytaj artykuł i sprawdź szczegóły.
Podział odpadów na kategorie
Zgodnie z nowelizacją ustawy o odpadach, od 1 stycznia 2025 r. wytwórcy odpadów budowlanych i rozbiórkowych są zobowiązani do ich selektywnej zbiórki, polegającej na posortowaniu na co najmniej sześć kategorii (frakcji):
- drewno,
- metale,
- szkło,
- tworzywa sztuczne,
- gips,
- odpady mineralne, w tym beton, cegła, płytki i materiały ceramiczne oraz kamienie.
Celem tego obowiązku jest zapewnienie przydatności odpadów do ponownego użycia, recyklingu lub innego odzysku.
Miejsce i sposób segregacji odpadów
Początkowo planowano, że segregacja odpadów budowlanych będzie musiała odbywać się bezpośrednio w miejscu ich wytworzenia, czyli na placu budowy, rozbiórki czy remontu.
Jednakże, w odpowiedzi na liczne głosy branży budowlanej dotyczące trudności logistycznych i finansowych z tym związanych, ustawodawca wprowadził możliwość przekazania niesegregowanych odpadów innemu uprawnionemu podmiotowi, który dokona ich segregacji poza miejscem wytworzenia.
Warunkiem jest zawarcie pisemnej umowy z takim podmiotem, co przenosi odpowiedzialność za segregację, ale nie zwalnia całkowicie wytwórcy odpadów z obowiązku nadzoru nad prawidłowym ich zagospodarowaniem.
Wyjątki i zwolnienia z obowiązku segregacji
Obowiązek selektywnej zbiórki odpadów budowlanych nie dotyczy wszystkich podmiotów. Zwolnione z niego są osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, które wytwarzają odpady budowlane w ramach prac prowadzonych na własne potrzeby. Czyli do segregacji nie są zobowiązane np. gospodarstwa domowe prowadzące prace rozbiórkowe, remontowe itp.
Ponadto, obowiązek ten nie obejmuje odpadów, które nie wymagają prowadzenia ewidencji zgodnie z przepisami ustawy o odpadach. Takie wyłączenia mają na celu ograniczenie nadmiernego obciążenia podmiotów generujących niewielkie ilości odpadów budowlanych lub działających w ramach systemu komunalnego.
Postępowanie z selektywnie zebranymi odpadami
W związku z koniecznością segregacji odpadów budowlanych i rozbiórkowych w ustawie o odpadach dodano nowy zapis. Wprowadzono zakaz ich składowania w celu przygotowania do ponownego użycia lub recyklingu. Z zakazu wyłączone są odpady budowlane powstające w wyniku dalszego przetwarzania odpadów selektywnie zebranych, jeżeli w tym przypadku składowanie zapewnia wynik najlepszy dla środowiska, zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami.
Hierarchia wygląda następująco:
- Zapobieganie powstawaniu odpadów.
- Przygotowywanie do ponownego użycia.
- Recykling.
- Inne procesy odzysku.
- Unieszkodliwianie.
Wobec tego w pierwszej kolejności należy podejmować działania mające na celu zapobieganie powstawaniu odpadów poprzez ponowne użycie lub wydłużenie dalszego okresu użytkowania. Zatem w przypadku budowy, rozbiórki czy podobnych prac, gdzie pozostają odpady takie jak np. cegły, należy rozpoznać, czy mamy do czynienia z odpadami do ponownego użycia. Zgodnie z definicją (art. 3 ust.1 pkt 18 ustawy o odpadach) ponownym użyciem jest działanie polegające na wykorzystywaniu produktów lub części produktów ponownie do tego samego celu, do którego były przeznaczone.
Co z kodem 17 09 04?
Wprowadzenie obowiązku selekcji odpadów nie spowodowało usunięcia z katalogu odpadów kodu 17 09 04 – zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione w 17 09 01, 17 09 02 i 17 09 03. Przedsiębiorstwo może przekazywać odpady z tym kodem firmie posiadającej zezwolenie na zbierania odpadów, która posegreguje je na frakcje. Warunkiem jest zawarcie pisemnej umowy z odbiorcą odpadów i odpowiedzialność solidarna za wysegregowanie.
Kary za nieprzestrzeganie nowych przepisów
Niedopełnienie obowiązków związanych z selektywną zbiórką odpadów budowlanych może skutkować nałożeniem kary administracyjnej. Wysokość kary to nie mniej niż 1 000 zł i nie więcej niż 1 000 000 zł (art. 194 ust. 4 ustawy o odpadach).
Co nowe zasady segregacji odpadów oznaczają dla firm?
Wprowadzenie nowych regulacji wymaga od wielu przedsiębiorstw dostosowania procesów organizacyjnych i technologicznych. Firmy budowlane (te, które chcą segregować opady u siebie) będą musiały zorganizować odpowiednie środki logistyczne i przeszkolić lub zatrudnić dodatkowych pracowników. Z kolei firmy zajmujące się odbiorem i przetwarzaniem takich odpadów powinny sprawdzić, czy dysponują infrastrukturą umożliwiającą selektywną segregację.
Wprowadzone przepisy wpłyną pozytywnie na rozwój rynku recyklingu odpadów budowlanych w Polsce. Zaostrzone wymogi dotyczące sortowania i przetwarzania zwiększą rolę materiałów pochodzących z recyklingu w sektorze budownictwa. Jednocześnie system segregacji zmniejszy ryzyko powstawania nielegalnych składowisk odpadów.
