Spis treści
Handel samochodami, elektroniką refabrykowaną i dziełami sztuki przeżywa renesans, a równocześnie marża zyskuje przewagę nad klasycznym rozliczeniem VAT, bo podatek płaci się tylko od różnicy między ceną zakupu a sprzedaży. Wysoka inflacja oraz moda na gospodarkę cyrkularną sprawiają, że klienci zwracają uwagę przede wszystkim na finalną cenę brutto, dlatego przedsiębiorca, który umiejętnie korzysta z procedury marży, może zaoferować towar tańszy bez uszczerbku dla rentowności.
Podstawa prawna: art. 120 ustawy o VAT oraz dyrektywa 2006/112/WE
Art. 120 ust. 4–6 ustawy o VAT przenosi unijne regulacje do polskiego prawa i stanowi, że opodatkowaniu podlega marża, rozumiana jako różnica między całkowitą kwotą należną od nabywcy a ceną nabycia pomniejszoną o VAT zawarty w tej różnicy. Sprzedawca nie może wcześniej odliczyć podatku naliczonego; tylko wtedy fiskus akceptuje rozliczenie od marży, co zapobiega podwójnemu odliczeniu tej samej kwoty .
Cztery kategorie towarów uprawnione do rozliczenia marży
Ustawa wymienia towary używane, dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie i antyki oraz usługi turystyki. Każdy z tych segmentów charakteryzuje się specyficznymi źródłami zakupu: komis samochodowy nabywa auta od osób fizycznych, galeria sztuki – od artysty lub kolekcjonera, a biuro podróży – od innych podatników w łańcuchu B2B. Warunkiem wspólnym pozostaje brak prawa do odliczenia VAT u sprzedawcy poprzedniego ogniwa; jeśli prawo takie istniało, nowy właściciel nie może stosować marży.
Brak prawa do odliczenia i konieczność udokumentowania ciągu transakcji
Przedsiębiorca powinien gromadzić dowody zakupu: umowę komisową, fakturę marża, rachunek lub paragon oraz kartę przyjęcia towaru. Kontrola podatkowa żąda pełnego łańcucha dokumentów aż do pierwszej sprzedaży nieobjętej VAT, dlatego skan każdego dowodu warto przypiąć do pozycji magazynowej w systemie ERP; brak choćby jednego ogniwa skutkuje utratą prawa do procedury i obowiązkiem zapłaty VAT od całej ceny sprzedaży.
Stawki podatku w procedurze marży i ich prawidłowa kalkulacja
Dla większości towarów używanych obowiązuje stawka 23 %. Dzieła sztuki mogą korzystać ze stawki 8 %, ale tylko, gdy zostały kupione od artysty, jego spadkobiercy lub zaimportowane przez podatnika – w pozostałych wypadkach stosuje się 23 %. Marżę netto oblicza się mnożąc różnicę między ceną sprzedaży a ceną nabycia przez współczynnik 23/123 lub 8/108, a wynik wykazuje się w części ewidencyjnej JPK_V7; faktura dla klienta nie ujawnia ani stawki, ani kwoty VAT.
Faktura VAT marża – elementy obowiązkowe bez pól netto i VAT
Dokument powinien zawierać datę, numer, dane stron, nazwę towaru lub usługi, cenę brutto oraz dopisek, np. „procedura marży – towary używane”. Nie wolno wpisywać stawki, kwoty podatku ani wartości netto. Jeżeli sprzedaż jest ewidencjonowana kasą fiskalną, w JPK_V7 fakturę dodatkowo oznacza się kodem „FP”. Korekty wystawia się także bez wykazywania VAT; moment ich ujęcia w JPK zależy od daty powstania marży ujemnej.
Ewidencja JPK_V7: kody MR_UZ, MR_ART i GTU_07 od 2020 r.
Od startu JPK V7, czyli od października 2020, sprzedaż towarów używanych oznacza się GTU_07; dodatkowo procedurę marży sygnalizuje się kodami „MR_UZ” dla towarów używanych lub „MR_ART” dla dzieł sztuki. Oba oznaczenia funkcjonują nieprzerwanie do dziś; MF jedynie doprecyzowało opis kodu w 2023 r., nie wprowadziło nowej grupy w 2025 r.
Sankcje za błędy w JPK i korekta w ciągu 14 dni
Jeżeli fiskus stwierdzi w ewidencji błąd uniemożliwiający weryfikację transakcji, wzywa podatnika do korekty. Brak reakcji w ciągu 14 dni powoduje karę 500 zł za każdy błąd na podstawie art. 109 ust. 3f ustawy o VAT; nie istnieje sankcja procentowa od wartości sprzedaży w tym zakresie.
Procedura marży przy imporcie i dostawach wewnątrzunijnych
Import towaru używanego nie wyklucza marży, o ile podatnik nie odliczy VAT zapłaconego w cle (art. 120 ust. 10). Wartość nabycia to suma podstawy opodatkowania z SAD plus należny VAT. Przy eksporcie poza UE procedura marży nie ma zastosowania, ale wewnątrzwspólnotowa dostawa może być objęta stawką 0 %, jeśli spełnione są warunki wywozu; w takim wypadku wystawia się klasyczną fakturę ze stawką 0 %, a nie dokument marża.
Skutki dla nabywcy: brak prawa do odliczenia VAT i pełen koszt w PIT/CIT
Faktura VAT marża nie wykazuje podatku, więc kupujący – niezależnie od statusu VAT – nie odlicza go w ogóle. Cena brutto w całości staje się kosztem uzyskania przychodu, co czyni procedurę opłacalną głównie w transakcjach z konsumentami lub nievatowcami, gdzie najważniejsza jest kwota „do zapłaty”, a nie możliwość odliczenia.
Automatyzacja rozliczeń marży w Enova365 i opieka Warido
Specjalny rejestr w enova365 wylicza marżę, generuje faktury bez pól VAT, przypisuje GTU_07 oraz kody procedur, a plik JPK powstaje automatycznie. Dodatkowo moduł e-Dokumenty przechowuje skan dowodu zakupu i kartę ewidencji każdego egzemplarza, co skraca kontrolę podatkową do kilku kliknięć. Biuro rachunkowe Warido konfiguruje proces, prowadzi szkolenie i czuwa nad aktualizacją kodów JPK, gwarantując zgodność z art. 120 uVAT i z zasadą rzetelnego obrazu z Ustawy o rachunkowości.
Procedura VAT marża jako bezpieczna przewaga cenowa w erze drożejących towarów używanych
W środowisku rosnących cen dóbr z drugiej ręki i coraz większej presji konsumentów na atrakcyjne kwoty brutto mechanizm marży pozwala firmie zbudować ofertę tańszą nawet o kilkanaście procent w porównaniu z konkurentami rozliczającymi VAT od pełnej wartości sprzedaży. Warunkiem sukcesu jest jednak żelazna dyscyplina dokumentacyjna i prawidłowe oznaczanie JPK, bo każda luka w łańcuchu dowodowym likwiduje korzyść i generuje sankcję. Integracja procesu w Enova365 oraz stała współpraca z doradcą podatkowym Warido redukują to ryzyko do minimum, czyniąc procedurę VAT marża nie tylko legalnym, ale i przewidywalnym narzędziem przewagi konkurencyjnej w 2025 i kolejnych latach.
Artykuły zawarte na niniejszej stronie mają wyłącznie charakter informacyjny oraz poglądowy i nie stanowią porady prawnej. Administrator strony/Warido zastrzega, że nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych na podstawie niniejszej publikacji. Jeżeli są Państwo zainteresowani kwestiami poruszonymi w niniejszym artykule, zapraszamy do kontaktu mailowego lub telefonicznego bezpośrednio z nami.
