Spis treści
W świecie podatków nie brakuje kontrowersji i pytań, które nurtują zarówno pracowników, jak i przedsiębiorców. Jednym z najczęściej dyskutowanych tematów jest podatek progresywny – system, który z jednej strony promuje sprawiedliwość społeczną, a z drugiej budzi wątpliwości co do jego wpływu na motywację do pracy i rozwój gospodarczy. W Polsce podatek progresywny obowiązuje w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych. Jak działa ten system w praktyce? Kto i ile płaci? Czy naprawdę jest sprawiedliwy?
W tym artykule wyjaśnimy, czym jest podatek progresywny, jak wygląda jego struktura w Polsce i jakie są jego zalety oraz wady.
Czym jest podatek progresywny?
Podatek progresywny to taki, w którym stawka podatku rośnie wraz ze wzrostem dochodu. Oznacza to, że osoby osiągające wyższe przychody płacą nie tylko więcej nominalnie, ale także wyższy procent swoich zarobków. W założeniu ma to na celu redystrybucję dochodów i zwiększenie sprawiedliwości społecznej.
System progresywny ma wiele oblicz – różne kraje wprowadzają różną liczbę progów podatkowych oraz różne wysokości stawek. Polska w tym zakresie przyjęła dość prostą strukturę.
Jak wygląda progresywny podatek dochodowy w Polsce?
W Polsce osoby fizyczne, które nie korzystają z alternatywnych form opodatkowania (np. podatku liniowego czy ryczałtu), są rozliczane według dwustopniowej skali podatkowej:
- 12% – dla dochodów do 120 000 zł rocznie
- 32% – dla nadwyżki dochodów powyżej 120 000 zł rocznie
Dodatkowo, obowiązuje kwota wolna od podatku – w 2025 roku wynosi ona 30 000 zł. Oznacza to, że dochody do tej wysokości są zwolnione z opodatkowania.
Jak to wygląda w praktyce? – przykład
Załóżmy, że podatnik osiąga w ciągu roku dochód w wysokości 150 000 zł. Jak zostanie naliczony jego podatek?
- Pierwsze 30 000 zł – nie podlega opodatkowaniu (kwota wolna).
- Od 30 000 zł do 120 000 zł (czyli 90 000 zł) – opodatkowane stawką 12%:
- 90 000 zł × 12% = 10 800 zł
- Od 120 000 zł do 150 000 zł (czyli 30 000 zł) – opodatkowane stawką 32%:
- 30 000 zł × 32% = 9 600 zł
Łączna kwota podatku: 10 800 zł + 9 600 zł = 20 400 zł
Jak widać, wyższy dochód skutkuje wyższym obciążeniem podatkowym, ale tylko nadwyżka nad określony próg podlega wyższej stawce – co jest istotnym elementem mechanizmu progresji.
Dlaczego wprowadzono progresję podatkową?
System progresywny został zaprojektowany w duchu solidarności społecznej – osoby o wyższych zarobkach mają większą zdolność do ponoszenia obciążeń podatkowych, a uzyskane w ten sposób środki mogą służyć finansowaniu edukacji, służby zdrowia czy innych usług publicznych.
Taki system ma także przeciwdziałać nadmiernemu rozwarstwieniu społecznemu, wspierając osoby mniej zarabiające i wyrównując szanse.
Zalety podatku progresywnego
✔️ Sprawiedliwość społeczna – wyższe zarobki = wyższy udział w kosztach utrzymania państwa
✔️ Redystrybucja dochodów – większe środki trafiają do budżetu państwa, co umożliwia wsparcie osób o niższych dochodach
✔️ Ochrona najbiedniejszych – dzięki kwocie wolnej od podatku i niższej stawce dla niskich dochodów
Wady systemu progresywnego
❌ Zniechęcanie do zwiększania dochodów – wyższe podatki mogą demotywować do pracy lub inwestycji w rozwój zawodowy
❌ Skomplikowane rozliczenia – szczególnie w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą
❌ Ryzyko unikania opodatkowania – niektórzy mogą szukać sposobów na legalne (lub nie) obniżenie dochodu do niższej stawki
Podatek progresywny na tle innych krajów
Systemy progresywne funkcjonują na całym świecie, choć różnią się liczbą progów i stawkami:
- Niemcy – 5 progów podatkowych, od 14% do 45%
- Francja – 5 stawek, od 0% do 45%
- USA – 7 progów podatkowych, od 10% do 37%
Polska na tym tle wypada stosunkowo skromnie, oferując tylko dwie stawki, co upraszcza system, ale może ograniczać jego elastyczność.
Czy podatek progresywny to rozwiązanie idealne? – Wnioski i refleksje
Podatek progresywny w Polsce to narzędzie mające na celu zrównoważenie obciążeń podatkowych w zależności od poziomu zarobków. Dzięki prostemu systemowi dwóch progów oraz wysokiej kwocie wolnej od podatku, osoby mniej zarabiające są realnie chronione przed nadmiernym opodatkowaniem. Jednak jak każdy system, również i ten ma swoje słabe strony – przede wszystkim potencjalne zniechęcenie do zwiększania dochodów oraz ryzyko obejścia przepisów.
Czy progresja podatkowa to idealne rozwiązanie? To temat do dalszej debaty, ale jedno jest pewne – w 2025 roku w Polsce nadal będzie obowiązywać, dlatego warto wiedzieć, jak działa i jak może wpłynąć na nasz portfel.
Artykuły zawarte na niniejszej stronie mają wyłącznie charakter informacyjny oraz poglądowy i nie stanowią porady prawnej. Administrator strony/Warido zastrzega, że nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych na podstawie niniejszej publikacji. Jeżeli są Państwo zainteresowani kwestiami poruszonymi w niniejszym artykule, zapraszamy do kontaktu mailowego lub telefonicznego bezpośrednio z nami.
